Undergroundari agur esaten?

Sister 1987an argitaratu eta Espainian atera zen Sonic Youthen aurreneko diskoa izan zen. Grabaciones Accidentalesek kaleratu zuen. Egia esan, bitxia ere izan zen disko hori argitaratzea erabaki izana, sasoi hartan ez baitzen oraindik talde famatua. Orduko musika aldizkari nagusiak ziren Rock de Lux -ek eta Ruta 66-ek ez zioten artean ia kasurik egin. Zenbait urte geroago azalak eskainiko zizkioten. Uste dut orduan Blast First diskoetxe inglesa erreferentzia nagusiak argitaratzen ari zirelako eman zutela argitara diskoa. Inportazioko diskoak lortzea nahiko garestia zen. Material zail apur bat ekartzeko arriskua hartzen zuten denda espezializatuetan erosi behar ziren –nik Universalen erosi ohi nituen, Bilboko Ledesma kalean– eta, batez ere, posta bidez. Orduan ez zegoen internetik eta informazioa eskuratzea ere ez zen erraza. Maximumrockandroll eta Flipside fanzine estatubatuarrak erreferentzia garrantzitsua ziren niretzat. Gure rock eskolarik onena Paloma Chamorroren La edad de oro programa izan zen, 1983 eta 1985 urteen artean TVEn eman zutena –orduan telebista kate bakarra–. Han ikusi genituen zuzenean Alan Vega, Nick Cave, Tom Verlaine, Psychic TV, The Lords of the New Church, Residents, Johnny Thunders…

Sonic Youth penintsulara ekarri zuen aurreneko bira 1988koa izan zen. Urriaren 5ean, asteazkenarekin, Gasteizko The End aretoan jo zuten. Karteletarako Sister diskoko irudiak erabili ziren eta sarrerako irudia, taldearen argazkiarekin, Evol aurreko diskoaren kontraportadatik aterata zegoen. Antza denez, kartela izugarri gustatu zitzaien Sonic Youtheko kideei, geroago haien bideoklip dibertigarrietako baten eszenografian erabili baitzuten.

Kontzertu benetan gogoangarria izan zen. Nik aurreneko ilaran pasatu nuen kontzertu osoan. Thurston bereziki piztuta egon zen. Gitarrarekin jolasten, publikoari eskaintzen… Kontzertuaren ondoren backstage-ra pasatu nintzen, eta taldea elkarrizketatu ahal izan nuen. Bertan zeuden eurak. Batez ere, Kim Gordonek egin zidan kasu, modu oso adeitsuan, eta berak erantzuten zituen galdera guztiak. Hartu ez nuen jatekoa eta edatekoa eskaini zidaten. Vodka zukuarekin ari ziren edaten. Steve Shelley bere bateria jasotzen egon zen. Lee Ranaldo berera zegoen. Thurstonek sandwichak jaten zituen bitartean erantzuten zuen, askotan esaldi nahiko inkoherenteak esanez. Kontzertuaren ostean, subidoi handia zuen.

Bira hori Daydream Nation-en Europako bira izan zen, hemen oraindik disko hori argitaratuta ez bazegoen ere. Zuzenean ikusi eta gutxira, orduan aurkeztu zuten diskoaz gozatu ahal izan genuen –hasieran inportaziokoa bakarrik–. Bestalde, disko hori izan zen –popetik hurbilago zeuden kantuak baitzituen– geroago indie-rock edoindie-pop deituko zenaren hasiera, hemengo taldeei eragin zien estiloarena, esate baterako El Inquilino Comunistari –93ko uztailean Madrileko Aqualungen haien aurretik jo zuten kontzertu bikain batean–. Soinu berri baten hasiera izan zen, eta Rock de Lux aldizkariak publikazio berria sortu zuen horren berri emateko: Factory. Neurri batean, Acuarela diskoetxearen hazia izan zen eta, horrekin batera, Benicassimgo jaialdiarena. Zerbait berria sortua zen, Nirvana telonero izan zelarik  Sonic Youthek egin zuen birari buruzko 1991 The Year That Punk Broke dokumentalean deskribatzen den bezala.

Sister aldaketa diskoa da Sonic Youthentzat. Talde heldu eta finkatu baten diskoa da. Steve Shelley baterian zuen bigarren diskoa da, eta ordurako guztiz ezinbestekoa zen. Taldearen jaiotza ikusi zuen New Yorkeko no wave-aren eraginetik urrun. Aurreko lau lanetako noise, punk eta iluntasuna gorde eta, era berean, esperimentazioan eta bide berrien bilaketan jarraitu zuten. Bazekiten handiak zirela. Bazekiten soinu propioa eta botere propioa zutela, eta horregatik desmitifikatu zituzten beren heroiak. Hortik aurrera iritsiko zitzaien merezitako arrakasta.

Txema Agiriano

Bilbo, 1965

Arte kritikaria, ikertzailea eta komisarioa